Sit Alanı'nın Seyir Defteri

Temmuz Güzelinin Ağustos Gecesi Maceraları

>>

Firefox için arama motorları

Firefox’un sağ tarafında (standart olarak Google seçili gelen) istenen sitede arama yapılabilecek bir kutucuk var. Google dışında başka birçok arama motoru seçilebiliyor.

Öntanımlı gelenlerin dışında onlarca arama motoru kolaylıkla eklenebiliyor. TDK, seslisözlük, ekşi sözlük gibi birçok Türk sitesinin de hazır yapılmışı var. G tuşunun üzerine tıklayarak ya da arama kutusunda Ctrl+Pgup – Ctrl+Pgdn tuşları ile arama motoru seçimi yapılabiliyor.

Problem, Firefox ile öntanımlı gelenleri silmek istediğinizde ortaya çıkıyor. Google dışındakilerin hiçbiri açıkçası sürekli arama yaptığım siteler değil. Firefox arayüzünden yapılamıyor bu. Bunun için bir eklenti var yazılmış (evet, pek komik) ama o da dosya hakları düzgün ayarlanmış bir Linux’ta işe yaramıyor, kullanıcının sistemdeki dosyalara müdahale etmesi mümkün değil. En temizi /usr/lib/firefox/searchplugins/ dizininin içine girip elle istenilmeyen arama motorlarını çıkarmak. Ne yazık ki bir sonraki Firefox güncellemesinde bu çıkarma rutinin tekrarlanması gerekiyor :(.

Oh be sonunda yaw…

Günler süren feci sıcaklar meyvasını verdi :

Gözüme gözlük

Gözlük kullanmaya başlayalı 4 yıl oldu. Öyle çok büyük numaralı değil, 4 yılda 1.00’e kadar yükseldi anca. Uzağı net göremiyorum, hafif de astiğmat var(mış). Yorgunken, az uykuluyken görüşüm daha bozuluyor genelde. Genelde dışarıda ve sedire/şezlonga yayılıp tv/film seyrederken takıyorum. Doktor bilgisayar başındayken de takmamı hayal ediyor ama olmuyor işte. Ağırlık yoruyor bir süre sonra. Gene de gözüm yoruldu mu geçiyorum gözlüğe bilgisayar başındayken de.

Dışarıda gözlük takarken ise yaz dönemi güneş problemi baş gösteriyor. Güneş gözlüğümün numaralı olmamasının yanı sıra, yanımda iki gözlük taşımak zorunda kalmak can sıkıcıydı. Araba kullanmadığım için numarasız gözlükle idare ediyordum ama uzun vadede net görememek başımın ağrımasına yol açıyordu. Didem’in o şansı da yoktu tabii arabayı kullandığı için. Üstüste iki gözlük takmak da iyi sonuçlar vermiyor elbette. Sonunda napalm, çok beğendiğimiz bir güneş gözlüğü olmasa da sırf arabada kullanırız düşüncesiyle ona gözlük bakmaya gittik. Kabız bir satış elemanı ile uğraştıktan sonra, neyse ki pes etmeyip optikçinin üst katına çıkıp daha anlaşabildiğimiz birine denk gelip iki dakikada istediğimizi bulduk, hatta ben hızımı alamayıp kendime de aldım :

Yukarıda görmüş olduğunuz güneş gözlüğü, herhangi bir numaralı gözlük üzerine eklenti olarak takılable ve sökülable gözlük camları. Elbette kullanılacağı gözlüğe uygun camlar kesilerek yapılıyor. Esnek yapısı sayesinde ortasındaki plastiğe bastırıp, camları hafif oynatarak kolaylıkla eklenip çıkartılabiliyor. Şimdi kolaylıkla diyorum, ilk başta alışana kadar zorlandım ne yalan söyleyeyim. İnce de bir kabı var, standart bir gözlük kadar yer kaplamıyor. Omzuma astığım çantamın arkasına yerleştirip ek sıkıntı çekmeden taşıyabiliyorum.

Çift cam olması biraz ağırlığını arttırıyor ama en önemli dezavantajı söküp takarken camları parmaklama riski ve kirlenip/temizlenecek cam sayısının iki katına çıkmış olması. Hele numaralı camın dışında veya güneş gözlüğü camının içinde kir varsa ve gözlüğe takmadan önce dikkat etmediyseniz sonradan temizleme şansınız olmuyor, paşa paşa gözlüğü söküp öyle temizliyorsunuz. Cam temizleme zaten ilk gözlük kullanmaya başladığımdan beri sevmediğim ve hiçbir zaman tam başaramadığım bir iş olduğundan bazen can sıkıcı hale gelebiliyordu. Yine de hayatımdan çok memnundum, tek taşla iki kuş.

Didem tatile gitmeden hemen önce yanda görmüş olduğunuz lüks tüketim malzemesini keşfetti. Tek kullanımlık cam temizleme mendilleri. Çok da başarılı meretler, onunla sildin mi camlar cillop gibi oluyor. Anti-statik de, toz toplanmasını da (kısa bir süre) engelliyor. Küçük de diil, biz bir tanesini ikiye bölüp kullanabiliyoruz. Sıcak havada çabuk kuruması şu ana kadar gördüğüm tek yamuğu. Ucuz olsa güzel olurdu elbette ama “siliyorum, siliyorum, temizlenmiyoor, ciyaaaaak” dediğiniz anda imdadınıza yetişmesi açısından bir numara.

Akşamüstü albüm dinleme listesi

• Rufus Zuphall – Avalon and On
• Think – Variety
• Skin Alley – Skin Alley
• Zarathustra – Zarathustra
• Whitesnake – Starkers in Tokyo

Tail -> Multitail

Bir servisin loglarını gerçek zamanlı izlerken tail komutunu kullanırız genelde. Bir dosyanın son satırlarını gösteren tail, -f parametresi ile çalıştırılınca dosyaya yeni satırlar eklendikçe onları da ekrana basar.

Hiç aynı makinada aynı anda birden fazla log dosyasını gözetlemeniz gerekti mi? Sistemde çalışan birçok servisin rutin izlenmesinin yanı sıra, e-posta servisi gibi aynı anda birçok programın devreye girdiği işlemleri incelerken de ihtiyaç oluyor.

Bir süredir bunun için Multitail kullanıyorum. En basit haliyle Multitail arka planda aynı anda n tane tail komutu çalıştırıp, dilerseniz tek pencerede dilerseniz n pencereye bölünmüş halde tek bir ekranda istediğiniz tüm logları aynı anda görmenizi sağlıyor.

Yetenekleri bu taban üstüne geliştikçe gelişiyor. Birçok sunucunun log biçimini tanıyıp renklendirebiliyor. Tüm pencerelerde aynı anda kelime taramak mümkün. Belirlenen koşullara uyan log satırlarını renklendirebiliyor ya da tam aksine gizleyebiliyor. Aktif olmayan/olan log dosyalarının pencerelerinin otomatik açılması/kapanması ve daha niceleri…

Gut yoksa glory de yok

Seneler önce ilk (ve son) ev arkadaşım Ör[g|j]e sayesinde tanışmıştım Molly Hatchet ile, elinde No Guts No Glory vardı. Sonraları bir türlü diğer albümlerini dinleme şansım olmamıştı… taa birkaç hafta öncesine kadar. Şimdi Molly Hatchet içinde yüzüyorum desem yalan olmayacak :).

80’lere uyarlanmış bir Lynyrd Skynyrd lezzeti diyebiliriz kendilerine.

Qmail+Qsheff ile Bogofilter kullanmak

Sunucuda tüm kullanıcılara aynen uygulanacak genel bir spam filtresi ezelden beridir hoşuma gitmeyen bir fikir olmuştur. Ana soru : “Kime göre spam, neye göre spam?”. Spam “istenmeyen e-posta” tanımıyla baştan durumun ne kadar kişisel olduğunu ortaya koyuyor. Bir kullanıcı için spam olan bir e-posta, bir başkasının okumak istediği bir e-posta olabilir çünkü. “Eğitilebilir” spam filtreleri de bunun için var zaten, her kullanıcı kendi spam alışkanlıklarını kullandığı programa öğretsin diye. Tabii seçim her zaman size kalmıyor, kendinizi kollarınızı sıvamış buluyorsunuz :).

Bogofilter, C ile yazılmış, hızlı çalışan, sevdiğimiz bir arkadaşımız. Kendisini Qmail e-posta servisine monte etmeye giriştim. Anti-virüs tetiklemek ve e-posta eklerini/başlıklarını kontrol etmek için qsheff kullandığımızdan, ilk hedefim onun içinden direk çağırmak oldu. Son sürümü qsheff-II 2.1-r1’de bunu başaramadım; standart bir kabukla güzel güzel çalışan Bogofilter, qsheff içinden çağrıldığında hata kodu döndürüp durdu. Sonunda pes edip, Bogofilter’ı qsheff’ten önce çalıştırıp spam’leri işaretletme, qsheff’e de işaretlenmiş spam’leri sildirme yöntemine yöneldim. Çok “cici” bir senaryo değil. Qsheff virüs, beyaz liste, e-posta eklenti ve başlık kontrolünden geçirdikten sonra sadece kalan mesajlar spam filtresine girse çok daha verimli olur aslında.

Bogofilter paketinde, kurulum sonrası /etc dizini altına yerleşen bogofilter.cf-example isimli bir örnek dosyası bulunuyor. Onu örnek alarak bir bogofilter.cf dosyası oluşturuyoruz. Ayar dosyasının içinde öntanımlı ayarları görüyorsunuz zaten, özel olarak değiştirmek istedikleriniz varsa belirtebilirsiniz. spam_subject_tag satırı önemli bizim için, onun önündeki ## işaretini kaldırıp aktif hale getirmeniz gerekiyor. O satır, Bogofilter’ın spam bellediği e-postaların konu satırının başına ***SPAM*** ifadesini eklemesini sağlıyor. Öntanımlı gelen /var/spool/bogofilter dizininin sistemde var olduğuna ve tüm kullanıcılar tarafından okunabildiğine emin olun.

Bir sonraki adım, Bogofilter’ı sisteminize gelen e-postalardan özel olarak seçti(rdi)ğiniz bol bol spam ve spam olmayan e-posta ile beslemek. Hemen internete spam avına çıkmayın, önemli olan -sizin- sisteminize gelen spamlerden (ve spam olmayanlardan) oluşması. Mbox formatında topladığınız spam e-postaları,

# bogofilter -s < spam.mbox

Spam olmayan, kendinize ulaşmasını hasretle beklediğiniz e-postaları da,

# bogofilter -n < spamolmayan.mbox

komutu ile Bogofilter'a öğretebilirsiniz. 30-40 bin civarı spam, bir o kadar da (belki daha fazla) spam olmayan e-posta Bogofilter'ı eğitmek için genellikle yeterli oluyor. Eğer elinizde yeterince e-posta yoksa, aynı e-postaları tekrar tekrar Bogofilter'a öğretmeyi deneyebilirsiniz. Tamamen farklı birçok spam ile eğitmekten daha az verim alırsınız ama az sayıda e-posta ile bir kere eğitmekten daha iyi sonuç verecektir.

Artık Bogofilter'ı devreye almaya hazırız. Öncelikle mesaj alıp/vermekle görevli qmail servislerini durdurmamız gerekiyor.

# svc -d /service/qmail-smtpd
# svc -d /service/qmail-send

Standart bir qmail kurulumunda, qmail programları /var/qmail/bin altında yer alıyor. qmail-queue dosyası da qmail-qsheff dosyasına linklenmiş durumda. Yani qmail-queue çağrıldığında otomatik olarak qsheff çalışıyor ve o qmail'in kuyruk programını daha sonra kendisi çağırıyor. Biz devreye girmek için önce bu linki kaldırıyoruz.

# unlink /var/qmail/bin/qmail-queue

Ardından bogofilter'ı çağırdıktan sonra qsheff'i çalıştıracak bir bash betiğinden oluşan aşağıdaki içeriğe sahip qmail-queue dosyasını (herhangi bir editörle) hazırlıyoruz. -p parametresi, Bogofilter'a işlediği mesaj için sadece "bu spam (değil)" şeklinde sonuç bildiren bir hata kodu döndürmesi yerine, mesajın tamamını çıktı olarak vermesini söylüyor. -e parametresi de, mesajın spam olup olmadığına dair bir hata kodu döndürmesine gerek olmadığını belirtiyor. qsheff içinden çağırmadığımızdan, döndürülecek bir hata koduna göre işlem yapacak bir yazılımımız yok. Spam olan e-postaları, konu satırına ***SPAM*** yazarak işaretliyor.

#!/bin/sh
/usr/local/bin/bogofilter -e -p | /var/qmail/bin/qmail-qsheff

Yeni yarattığımız dosyanın haklarını da ayarlayalım :

# chmod 755 /var/qmail/bin/qmail-queue
# chown root:qmail /var/qmail/bin/qmail-queue

E-posta alışverişini tekrar başlatmaya hazırız :

# svc -u /service/qmail-smtpd
# svc -u /service/qmail-send

Bir süre işaretlenen (ve işaretlenmeyen) e-postaları gözlemeli; hatalı işaretlenenleri toplayıp Bogofilter'ı "bunlar spam değil" diyerek (bogofilter -n < spamdegil.mbox), spam olup aradan kaçırdıklarını da "bunlar da spam aslında" diye eğitmelisiniz (bogofilter -s < spam.mbox). Bogofilter'ın spam olarak işaretlediği e-postaları qsheff'in silmesini istiyorsanız, qsheff'e "konu satırında ***SPAM*** geçenleri sil" demeniz yeterli olacaktır. /usr/local/etc/qsheff-II/ dizini altındaki qsheff.conf ayar dosyasında enable_header_filter değerinin 1 olduğuna emin olun. Aynı yerdeki qsheff.rules dosyasına aşağıdaki satırı ekleyin :

h:(\*\*\*SPAM\*\*\*)

\ kaçış karakterini unutmayın, yoksa qsheff * karakterini wildcard olarak algılayıp birçok e-postaya haksız yere spam muamelesi gösterecektir :). Silme işleminden muaf tutmak istediğiniz e-posta gönderenleri, qsheff.ignore dosyasında belirtebilirsiniz.

Umarım bir sonraki adımda Bogofilter'ı qsheff içinden çağırabileceğim, o zaman tadından yenmeyecek.

Gezelim yiyelim

Tatilde NKA tüm yemekleri otelde yememize karşın biz ara sıra bu koşulları değiştirmekten kendimizi alıkoyamadık. Hatta bir kısım medya oteli zengin ettiğimizden yakındı. Gelmişiz o kadar yolu, yöresel güzellikleri öğrenmeden dönsek ayıp olurdu.

Şişman’ın dondurması, Ildır Manzara Cafe’nin lokması, Şevki’nin kumrusu ve elbette Küçük Ailesi’nin rakılı mangal ziyafeti unutulmaz…

Mantis’i Türkçe kullanmak

Mantis hata takip sistemini Türkçe kullanmak istediğimde ufak bir sorunla karşılaştım. Türkçe çevirileri sorunsuz görüntülenmesine karşın, bir sürü yazının başına rengarenk uyarı mesajları yerleşti :

SYSTEM WARNING: htmlspecialchars(): charset `iso-8859-9′ not supported, assuming iso-8859-1

Mantis kendi içinde sık sık PHP‘nin htmlspecialchars() ve htmlentities() fonksiyonlarını çağırıyor. PHP 4.1.0’ın üzeri için bu fonksiyonların karakter seti belirtilebilmesi özelliğini kullanmışlar. O fonksiyonu çağırırken, sayfa görüntülemek için kullanılan karakter setini parametre olarak veriyorlar, oysa bu fonksiyon birçok dilde karakter seti belirtilmesini desteklemiyor ve o nedenle de ortalık karışıyor.

core/string_api.php dosyasını düzenleyerek, PHP 4.1.0 için bu “özelliği” kaldırıp, eski tas eski hamam karakter seti olmadan fonksiyonları çağırmasını sağlayınca sorunsuz kullanabilmeye başladım. Başına gelen olursa diye yama haline getirdim.